چه تصوری از حضور در بازار بورس دارید؟ آیا برای سرمایه گذاری در بورس تضمینی وجود دارد؟ چه تضمینی برای سرمایه گذاری در بورس وجود دارد؟ با چه اندوخته‌ای می‌توان در بورس سرمایه‌گذاری کرد؟ آیا با شروع سرمایه گذاری در بورس ثروتمند می‌شویم؟
برخی معتقدند که با ورود به بورس سریعاً می‌توان به سود فراوان رسید و در کمترین زمان ممکن، به حجم زیادی از پول می‌توان دست یافت. هیچ‌یک از این طرز فکرها درست نیست! پیشنهاد می‌کنیم برای آگاهی و درک صحیح از بازار بورس، با ما همراه باشید.
در بحث سرمایه‌گذاری، دو مؤلفه‌ی سود و عدم از دست دادن سرمایه اصلی بیشترین اهمیت را دارند و تمام جوانب آن‌ها مورد بررسی قرار می‌گیرد. این موضوع و شیوه تفکر، یک امر طبیعی در حوزه سرمایه گذاری است؛ اما در این راستا به مؤلفه ریسک هم که نقش مهمی در هر نوع سرمایه‌گذاری دارد باید توجه داشته باشیم. شما باید نسبت به میزان ریسک‌پذیری خود در سرمایه گذاری آگاهی کامل داشته باشید تا بتوانید قدم‌های ابتدایی در این بخش را با دقت بردارید.
یکی از گام‌های بهینه در بحث سرمایه‌گذاری در بورس، کاهش میزان ریسک یا به‌نوعی کنترل ریسک در سرمایه‌گذاری است. باید توجه داشته باشید که امکان به صفر رساندن ریسک به هیچ عنوان وجود ندارد؛ اما با تدابیری نظیر آموزش بورس و آگاهی از اخبار بازار و خدمات مشاوره، قادر خواهید بود که تا حد زیادی میزان ریسک را کاهش دهید.
یکی از مهم‌ترین اصول اولیه سرمایه گذاری در بازار بورس این است که سرمایه گذاری باید با سرمایه مازاد فرد انجام شود. باید توجه کنید که از پول قرض شده، وام بانکی یا پولی که با آن مخارج روزمره زندگی را فراهم می‌کنید، برای سرمایه‌گذاری در بورس استفاده نشود.
مهارت‌های فکری و قدرت پیش‌بینی خود را با استفاده از کلاس‌ها و ویدیوهای آموزشی بورس تقویت کنید. دقت داشته باشید که به هیچ عنوان مبنای تصمیمات خود را بر روی شایعات و جو روانی در بازار بورس قرار ندهید. همچنین باید نسبت به روند و شناخت سهام هم تا حدودی آشنایی داشته باشید. برای این منظور می‌توانید از کلاس‌های آموزش تحلیل تکنیکال مقدماتی و تحلیل تکنیکال پیشرفته بهره‌مند شوید.
توجه داشته باشید که سرمایه‌گذاری در بورس به‌مراتب نیازمند ریسک‌پذیری بالایی ست. پس اگر جزو افرادی هستید که تحمل از دست دادن بخشی از سرمایه خود را ندارند، تمام دارایی خود را در بازار سرمایه وارد نکنید.
همان‌طور که می‌دانیم بازار بورس، بستر وسیعی از فرصت‌ها و تصمیم‌گیری‌ها است؛ بنابراین اگر آشنایی شما در این حوزه در حد ابتدایی است، دقت کنید که در شروع با مبالغ کم وارد شوید تا در صورت متضرر شدن، دارایی شما تأثیر زیادی نپذیرد و بتوانید با همان سرمایه اندک اولیه، تجربیات لازم را کسب نمایید.
خیلی از افرادی که سرمایه گذاری آن‌ها به زیان تبدیل میشود، به این علت است که ارزش ذاتی یک سهم را نمی‌دانند و حاضر به خرید آن به هر قیمتی شده و موقع فروش با زیان مواجه می‌شوند.
معمولاً برخی افراد، پول و سرمایه خود را در سهام شرکت‌های مختلفی سرمایه‌گذاری می‌کنند؛ اما همه آن شرکت‌ها زیرمجموعه یک صنعت خاص مثلاً صنعت خودرو فعالیت دارند. اگر آن صنعت دچار مشکل شود یا قانونی وضع شود که مستقیماً بر آن صنعت اثر بگذارد، دارایی شما نیز متأثر خواهد شد.
سرمایه‌گذاری در سهام می‌تواند بسیار سودآور باشد. با این حال شما نباید تمام دارایی خودتان را در این بازار سرمایه‌گذاری کنید؛ بلکه به‌منظور بهره‌مندی از مزایای سایر بازارها بهتر است در حوزه سرمایه‌گذاری‌های فیزیکی مانند بازار طلا و مسکن و … نیز سرمایه‌گذاری کنید. این روش سرمایه گذاری به شما این کمک را می‌کند که اگر یکی از این حوزه‌ها دچار رکود شد، بتوانید از رونق سایر حوزه‌ها سود ببرید.
همیشه پیگیر اخبار داخلی و خارجی باشید. اخباری نظیر اوضاع ی، اقتصادی، صنایع و شرکت‌ها را دنبال کنید تا از تغییراتی که شرایط جدید را ایجاد می‌کنند مطلع شوید و بتوانید زمان مناسب برای ورود به بازار یا خروج از آن را تشخیص داده و تصمیمات درستی در مورد دارایی سهام خود اتخاذ کنید.
همه کسانی که به بازار بورس روی می‌آورند، طبیعتاً به دنبال افزایش سود و سرمایه خود هستند. این یک ذهنیت بدیهی است؛ اما رسیدن به این هدف تا حد زیادی به میزان سرمایه‌تان بستگی دارد. میزان سود و زیان روزانه در معاملات بورس محدودیت‌هایی دارد و از حدی بیشتر یا کمتر نمی‌شود. سود یا ضرری که به‌طور متوسط ممکن است برای سرمایه شما رخ دهد، در طول هر روز معاملاتی، حدود ۵ درصد است؛ بنابراین، هر چقدر سرمایه‌تان بیشتر باشد، در صورت سود کردن به افزایش سرمایه بیشتری خواهید رسید؛ اما منظور این نیست که خانه و زندگی‌تان را بفروشید و با آن یک نوع سهام خریداری کنید، چون طبق مطالب گفته شده هیچ تضمینی در سوددهی معاملات شما نیست.
شما باید متناسب با بودجه‌ای که در اختیار دارید، سرمایه گذاری در بورس یا بازارهای دیگر را آغاز کنید. هر چقدر این مبلغ بیشتر باشد بهتر است؛ اما همه آن را نباید در خرید یک نوع سهم به کار ببرید. سبد سرمایه‌گذاری تشکیل بدهید و سرمایه خود را در بخش‌های مختلف بازار بورس، صنایع و نمادهای مختلف تقسیم کنید. در مرحله بعد لازم است به‌صورت مداوم مراقب باشید که اوضاع هر یک از حوزه‌هایی که در آن سرمایه گذاری کرده‌اید، چگونه است و در صورت نیاز خریدوفروش لازم را انجام بدهید.
از بورس انتظارات عجیب و غریب نداشته باشید
اگر شما با ۱ میلیون تومان خرید سهام را شروع می‌کنید، باید بدانید که رشد یا ضرر تصاعدی است؛ اما این به آن معنا نیست که ۱ میلیون در عرض چند هفته به ۱۰۰ میلیون تبدیل میشود. یکی از نکات مثبت سرمایه‌گذاری در بورس همین است که روند فعالیت و فرآیند کم و زیاد شدن سرمایه کاملاً مشخص است. به همین خاطر با بررسی و ارزیابی سهامی که خریداری کرده‌اید، امکان اینکه ارزش سرمایه‌تان را بدانید، وجود دارد.
بازار بورس هم روزهای خوب دارد و هم روزهای بد. به‌منظور ورود به عرصه سرمایه‌گذاری باید بازار بورس را زیر نظر داشته باشید. از طرف دیگر، بازارهای موازی (املاک، پول، کالا و انرژی) بر وضعیت اوراق بهادار تأثیر می‌گذارند. به همین دلیل تنها با استناد بر تابلوهای معاملاتی نمیتوان به حداکثر سود دست یافت. با آموزش های مورد نیاز برای سرمایه گذاری در بورس و تسلط بر تحلیل تکنیکال و تحلیل بنیادی سهم مدنظر، می‌توانید میزان ریسک را در این روش سرمایه‌گذاری به حداقل ممکن برسانید.
نقش بورس در اقتصاد یک کشور چیست؟ مهم‌ترین هدفی که همه کشورها و جوامع در تلاش برای رسیدن به آن هستند، رشد و توسعه اقتصادی است. تأمین یک زندگی مناسب برای همه افراد جامعه، همواره در سرلوحه اهداف و برنامه‌ریزی‌های گوناگون کشورها قرار دارد و اصلی‌ترین عامل توسعه جوامع، رشد اقتصاد آن‌ها است. سرمایه گذاری در بورس دارای اهمیت بسیار زیادی در سامانه‌های اقتصادی است و به عبارتی به‌عنوان دماسنج اقتصادی کشورها عمل می‌کند.نقش بورس در اقتصاد یک کشور نقشی است که آن را نمیتوان نادیده گرفت.
رشد و توسعه اقتصادی، نیازمند سرمایه گذاری های کلان است و این سرمایه‌گذاری‌ها هیچ‌گاه نمی‌توانند بر اساس بازار منابع کوتاه‌مدت تأمین مالی شوند. ایجاد یک بازار سرمایه قوی و کارآمد زیرساخت اساسی تأمین مالی بلندمدت هر کشور را تشکیل می‌دهد. شاید بتوان رسمی بودن، شفافیت و برخورداری از پشتوانه محکم قانونی را مهم‌ترین تفاوت‌های بازار بورس با بازارهای سنتی دانست. یک عقیده متداول این است که رونق بازار بورس، بازتاب اقتصاد در حال پیشرفت است که در بلندمدت ارتباط مثبت و دوطرفه‌ای میان رشد اقتصادی و شاخص‌های توسعه بازار بورس به وجود می‌آورد. در ادامه به نقش بورس در اقتصاد کشور می‌پردازیم:
از طریق بازارهای مالی می‌توان فرآیند تشکیل سرمایه را سرعت بخشید. بازارهای مالی به دلیل نقشی که در گردآوری منابع مالی از طریق پس‌اندازهای کوچک و بزرگ دارند و همچنین نقشی که در هدایت منابع مالی به‌سوی مصارف و نیازهای سرمایه‌گذاری در بخش‌های مولد اقتصادی دارند، مورد توجه‌اند. به‌طورکلی هدف از تشکیل بورس، جمع‌آوری سرمایه‌ها و هدایت آن به سمت فعالیت‌های اقتصادی است. بازار بورس به کسب‌وکارها و کارآفرینان کشور به‌منظور ارائه سرمایه به شرکت‌هایی که به آن نیاز دارند، می‌تواند کمک کند. در یک اقتصاد سالم و پویا، با این روش می‌توان از حرکت سرمایه‌ها به‌سوی فعالیت‌های سفته بازانه جلوگیری نمود.
فرض کنید شرکتی پس از انجام مطالعات کارشناسی، به این نتیجه رسیده است که با افزایش تعداد خطوط تولید خود، می‌تواند محصول جدیدی را به بازار عرضه کند. طبیعت موفقیت شرکت در راه‌اندازی خط تولید جدید، منجر به افزایش میزان تولید، فروش و سودآوری شرکت، ایجاد فرصت‌های شغلی بیشتر و درنهایت، رشد و رونق اقتصادی خواهد شد؛ اما شرکت برای راه‌اندازی این خط تولید، نیاز به پـول دارد. یک راه متداول، مراجعه مسئولان شرکت به بانک و دریافت تسهیلات بانکی است. این روش ازنظر زمانی، معمولاً فرایندی زمان‌بر و طولانی است. همچنین هزینه بالایی را به شرکت تحمیل می‌کند؛ اما در کنار این، روش دیگـری هم وجود دارد که تأمین مالـی از طریق بورس اوراق بهـادار است. در این روش، شرکت می‌تواند در صورت پذیرش در بورس، طرح توجیهی خود برای راه‌اندازی خط تولید جدید را به بورس ارائه کند. درصورتی‌که کارشناسان بورس تشخیص دهند که طرح ارائه شده، ازنظر میزان سودآوری و سایر شرایط، طرح قابل قبولی است، به شرکت اجازه می‌دهند تا با عرضه و فروش سهام جدید به سرمایه‌گذاران در بورس اوراق بهادار، منابع مالی موردنیاز خود را برای راه‌اندازی خط تولید جدید تأمین کند.
ارزش پول به‌مرورزمان کاهش پیدا می‌کند و با توجه به تورم موجود در جامعه درصورتی‌که پس‌اندازها در جای مناسبی سرمایه گذاری نشوند، ارزش آن کاسته خواهد شد؛ بنابراین جذب پس‌اندازهای راکد و به‌کارگیری آن در تولیدات، ایجاد امکانات و تسهیلات برای مشارکت عموم مردم باعث شده که بورس به‌عنوان یک اهرم مهم در کنترل نرخ تورم و افزایش نرخ رشد پس‌انداز، نقش مهمی را در جامعه ایفا کند. لازمه ورود به بازار بورس، دریافت کد بورسی است. درنتیجه سرمایه‌گذارانی که اقدام به خرید سهام شرکت‌ها می‌کنند از سرمایه خود در مقابل تورم محافظت می‌کنند.
قابلیت نقد شوندگی بالای بازار بورس، سرمایه گذاران را در معاملات عمومی به آرامش می‌رساند و می‌توانند سهام خود را در هر زمانی که خواستند از سرمایه‌گذاری خارج کنند و به فروش برسانند. همین ویژگی از مهم‌ترین مزیت‌هایی است که بورس را از بازارهای دیگر بخصوص مسکن جدا می‌کند و افراد زیادی را به سمت خود می‌کشاند. نوسان گیران از این قابلیت بازار بورس بیشترین استفاده را می‌کنند.
یکی از مهم‌ترین مزایای سرمایه گذاری در بورس، امنیت در سرمایه‌گذاری است. علت اهمیت بالای بورس در اقتصاد کشورها، تصویب و اجرای قوانین و مقررات متعدد درزمینهٔ بورس و حمایت از سرمایه گذاران این بازار در همه جای دنیا است. همچنین شرکت‌ها موظف هستند همه اطلاعات مهم خود مانند اطلاعات مالی، برنامه‌ها و… را به بورس اعلام نمایند.
بنابراین بازار سهام شرایطی را فراهم کرده که اطلاعات موردنیاز به‌راحتی در اختیار سرمایه گذار قرار گیرد تا سرمایه‌گذار با اطمینان بیشتری سرمایه‌گذاری کند. از طرفی به دلیل اینکه بازار سرمایه، شرکت‌ها را بهتر و قوی‌تر کنترل می‌کند، می‌تواند منافع مشترکی بین مالکان شرکت‌های سرمایه پذیر و سهامداران ایجاد کند. تمام این موارد کمک می‌کند که افراد به فکر استفاده و کسب سود از پس‌اندازهای خود باشند و آن‌ها را درجایی مناسب سرمایه‌گذاری کنند. درنتیجه بورس نیز با جمع‌آوری سرمایه‌های خرد سبب رشد اقتصادی میشود.
یکی از مهم‌ترین اهداف هر فرد در سرمایه گذاری، کسب درآمد و سود است. سرمایه گذاری در بورس اگر به‌صورت صحیح و آگاهانه باشد، می‌تواند از طریق دریافت سود نقدی یا DPS و افزایش قیمت سهام کسب درآمد کند. سرمایه گذاران در بورس با بررسی و تحلیل بنیادی اطلاعات منتشرشده شرکت ها، سهام شرکت ها را انتخاب می‌کنند و پس از تحلیل تکنیکال شرکت وارد سهم می‌شوند. ازاین‌رو بورس درواقع فضای رقابتی میان شرکت‌ها ایجاد کرده تا شرکت‌های موفق و سودآور به کار خود ادامه دهند.
سرمایه گذاری در بورس به‌عنوان یکی از پارامترهای سنجش سلامت و یا بیماری اقتصادی کشورها در نظر گرفته میشود. در حقیقت بدون وجود منابع مالی، شرکت های اقتصادی نمی‌توانند بسیاری از فعالیت‌های خود را به‌درستی اجرا کنند و همین امر موجب صدمه به اقتصاد خواهد شد. روند تغییرات بورس داخلی (افزایش و کاهش) موجب تغییرات اقتصادی داخلی میشود. ارتباط بین جامعه و بورس آن‌چنان عمیق است که تحلیل گران می‌توانند بر اقتصاد داخلی و یا بازار سهام تأثیر بگذارند.
ریسک سرمایه گذاری باوجود بازار بورس کاهش پیدا می‌کند. اگر بازارهای سرمایه‌گذاری مانند بورس وجود نداشته باشند، دارایی‌های سرمایه گذاری از پروژه‌های بلندمدت خارج می‌شوند و باعث کاهش رشد اقتصادی خواهند شد. بازار سرمایه با جمع‌آوری حداقل مبلغ خرید در بورس برای سرمایه‌گذاران امکان سرمایه‌گذاری بلندمدت را ایجاد می‌کند. افراد می‌توانند با حداقل مبلغ خرید در بورس در تعداد زیادی از شرکت‌ها، سرمایه گذاری کنند و اقتصاد را در جهت سرمایه گذاری در پروژه‌هایی با ریسک بالا سوق دهند و موجب تحریک رشد اقتصادی شوند.
به‌طورکلی رابطه بین بازار بورس و رشد اقتصادی در دهه‌های اخیر به‌عنوان یکی از محورهای اصلی در ادبیات توسعه مالی مطرح شده است. بر اساس این ادبیات، بازار بورس نقش اساسی در رشد اقتصادی دارد و به دلیل ایفای نقش واسطه‌ای در تخصیص منابع به همه بخش‌های اقتصادی و نیز تشویق پس‌اندازها و استفاده کارا از آن‌ها، سهم عمده‌ای در رشد بلندمدت اقتصادی دارد. از سوی دیگر رشد اقتصادی با افزایش ظرفیت تولید و سرمایه گذاری، بر افزایش اشتغال تأثیرگذار است. افزایش دسترسی به ابزارهای مالی و نهادهای مالی، هزینه اطلاعات و مبادلات را در اقتصاد کاهش می‌دهد و سبب رشد اقتصادی، افزایش سرمایه گذاری، بهبود اشتغال و درمجموع افزایش رفاه جامعه خواهد شد.
نقش بورس در اقتصاد یک کشور چیست؟ ایجاد منبع سرمایه برای کسب‌وکار، امکان سرمایه‌گذاری خارجی و ایجاد منبع برای بودجه دولت، از خصوصیات بازار بورس است که کمک به رشد اقتصاد کشورها کرده و تأثیر مثبتی در اقتصاد دنیا دارد. درمجموع می‌توان گفت که بازارهای مالی با جمع‌آوری پس‌اندازهای کوچک و بزرگ و هدایت آن‌ها به‌سوی بخش‌های مولد اقتصادی، از طریق ایجاد رغبت در افراد، برای سرمایه‌گذاری در بورس می‌توانند نقش بسزایی در پیشرفت اقتصادی کشورها و درنهایت پیشرفت اقتصاد دنیا داشته باشند. زمانی که اقتصاد کشوری رشد کند، کشورهای دیگر نیز برای رشد اقتصادی کشور خود تلاش بیشتری می‌کنند و بازار سهام می‌تواند کمک گسترده‌ای به آن‌ها نماید که درنتیجه این پیشرفت‌ها، اقتصاد دنیا پیشرفت خواهد کرد.
دانش مالی رفتاری (Behavioral Finance) چیست؟ بسیاری از افراد بر این باورند که تنها عوامل کمی بر اقتصاد، بازارهای مالی و قیمت‌ها تأثیر می‌گذارد؛ اما بر اساس تحقیقات اخیر محققان حوزه اقتصاد و روانشناسی می‌توان گفت که بسیاری از الگوهای رفتاری و تصمیم‌های اشخاص می‌تواند بر روند اقتصاد و قیمت‌ها تأثیر بگذارد. این تحقیقات و بررسی‌ها منجر به ایجاد دانشی به نام دانش مالی رفتاری شده که در ادامه به تعریف و توضیح آن می‌پردازیم.
مالی رفتاری را شاید بتوان کاربرد روانشناسی در دانش‌های مالی تعبیر کرد که از دو دهه گذشته موردتوجه قرار گرفته است. مهم‌ترین پژوهش انجام‌شده در این حوزه مقاله، پروفسور رابرت شیلر با عنوان کثرت عقلایی بود. در این تحقیق شیلر راجع به ترکیدن حباب ایجادشده در قیمت سهام شرکت‌ها، بر اساس معیارهای تاریخی هشدار داده بود. تحقیقات هرش شفرین بیشتر به توسعه دانش مالی رفتاری کمک کرد. کتاب «آن سوی حرص و نگرانی: درک مالی رفتاری و روانشناسی سرمایه گذاری» او نیز به‌طور جزئی به این موضوع پرداخت. او معتقد بود که سرمایه‌گذاران در بازارهای مالی به رویدادهای مثبت بیش از رویدادهای منفی توجه می‌کنند که سبب خوش‌بینی بیش‌ازحد در بازار میشود.
پروفسور دانیل کانمن و ورنون اسمیت نیز دانش مالی رفتاری را به‌عنوان یک‌رشته مستقل دانشگاهی ایجاد کردند. پروفسور کانمن در تحقیقات خود عنوان کرد که تصمیمات افراد در شرایط عدم اطمینان به‌طور سیستماتیک از تصمیمات پیش‌بینی‌شده در تئوری‌های اقتصادی فاصله می‌گیرند. این دو محقق در سال ۱۹۷۹ در مقاله خود به نام «تئوری چشم‌انداز: تجزیه‌وتحلیل تصمیم تحت شرایط ریسکی» مدل جدیدی را معرفی کردند. این مدل عنوان می‌کند که افراد به پیامدهای محتمل در مقایسه با پیامدهای مطمئن کمتر از حد لازم اهمیت می‌دهند. تئوری چشم‌انداز، همچنین نحوه ارزیابی سود و زیان توسط افراد را نشان می‌دهد. در این تئوری، تابع ارزش در منطقه سود به‌صورت مقعر و در منطقه زیان به‌صورت محدب است؛ یعنی افراد در هنگام قرارگیری در سود، محافظه‌کارانه و در هنگام ضرر به‌صورت غیرمحافظه‌کار رفتار می‌کنند. کار مهم دیگری که در این زمینه انجام شده است مطالعات بارن وال بوده است. وال دو گروه سرمایه‌گذار تعریف کرده است. گروه اول سرمایه گذاران منفعل هستند که ثروت خود را به‌صورت منفعلانه و از طریق دریافت ارث یا استفاده از ثروت دیگران کسب کرده‌اند. گروه دیگر سرمایه‌گذاران فعال هستند که با انجام فعالیت و پذیرش ریسک، ثروت خود را کسب کرده‌اند.
درگذشته نظریه‌های مالی فرض می‌کردند که سرمایه‌گذاران در زمان تصمیم‌گیری به‌صورت کاملاً عقلایی و بر اساس اصول اقتصادی عمل می‌کنند. با این فرض، افراد در هنگام انتخاب‌های خود تمامی جوانب را در نظر می‌گیرند و عقلانی‌ترین تصمیم را اتخاذ می‌کنند؛ اما در واقعیت، رخدادهایی وجود دارد که سبب اخذ تصمیمات غیر عقلایی میشود و تصمیم‌گیری افراد را تحت تأثیر خود قرار می‌دهد و سبب ناکارایی بازارهای مالی و بروز بی‌نظمی‌هایی میگردد. با توجه به این شرایط می‌توان نتیجه گرفت که سرمایه‌گذاران همواره منطقی تصمیم نمی‌گیرند و در برخی از اوقات احساسی و تحت تأثیر شرایط موجود عمل می‌کنند. گرایش‌های احساسی و طبیعی افراد باعث میشود که واکنش‌هایی کم یا زیاد رخ دهد. دانش مالی این تفکر را به چالش می‌کشد و بیان می‌کند که سوگیری‌های رفتاری در تصمیمات سرمایه گذاری افراد تأثیرگذار است.
مالی رفتاری نشان می‌دهد که نگاه سرمایه‌گذار به بازار سرمایه و تصمیمات او ناشی از روانشناسی سرمایه گذار، نظرات و میزان ریسک‌پذیری او است. همچنین عوامل خرد و کلان کمی و کیفی در الگوهای رفتاری سرمایه گذار تأثیرگذار است.
این دانش تلاش می‌کند تا با بررسی عوامل روانشناختی، دلیل تصمیمات سرمایه گذاران را شناسایی کند. همچنین بی‌نظمی‌های بازار و فعالیت‌هایی را که از طریق فرضیه بازار کارا قابل توصیف نیستند را توضیح می‌دهد.
بازار کارا بیان می‌کند که هرگونه اخبار و اطلاعات درباره یک سهم یا کالا در بازارهای مالی فوراً بر قیمت آن‌ها تأثیر می‌گذارد و قیمت‌ها را تعدیل می‌کند. به‌عبارت‌دیگر در یک بازار کارا، همه اطلاعات در قیمت‌ها منعکس میشود؛ بنابراین درصورتی‌که در بازار بورس، قیمت اوراق بهادار همراه با تمامی اطلاعات موجود و مرتبط تغییر کند، آن بازار را می‌توان کارا نامید. در بازار کارا سرمایه گذاران نمی‌توانند از اطلاعات نهانی و اخبار مرتبط سود بیشتری کسب کنند؛ زیرا قیمت قبل از انتشار اطلاعات تغییر پیدا کرده و تعدیل شده است. در بازار کارا فرض بر این است که همه سرمایه گذاران از اطلاعات مشابهی برخوردار هستند.
بااین‌حال ظهور پدیده‌هایی در تقابل با فرضیه بازار کارا مانند ایجاد حباب‌های قیمتی در بازار سهام، وجود نوسانات بسیار شدید در قیمت سهام در برخی زمان‌های خاص و واکنش بیش‌ازحد سرمایه گذاران نسبت به اطلاعات جدید سبب رد فرضیه کارا و ظهور دانش مالی رفتاری شده است. این دانش تلاش می‌کند تا با کمک گرفتن از دانش روانشناسی و ترکیب عوامل روانشناختی با عوامل تئوری اقتصادی و مالی، علت بروز این پدیده‌ها را توضیح داد.
برخی از شواهد موجود که فرضیه بازار کارا را رد می‌کند به شرح زیر است:
اثر تقویمی: این اثر بیان می‌کند که ساعات مختلف، روزهای هفته و روزهای تعطیل می‌تواند بر بازارهای مالی تأثیرگذار باشد. برای مثال، یکی از معروف‌ترین این اثرات، اثر ژانویه و دسامبر است. تحقیقات بازار نشان می‌دهد که بازدهی سهام در اولین ماه میلادی در بالاترین حالت خود قرار دارد و در آخرین ماه سال به کمترین حد خود می‌رسد. همچنین بازدهی معاملات در بازارهای جهانی در آخرین روزهای هفته بالاتر از اولین روز هفته یعنی دوشنبه است.
اثر P/E: نسبت P/E عبارت است از قیمت یک سهم به سود آن و به معنی انتظار سرمایه‌گذار از بازدهی یک دارایی در آینده است. تفاوت این نسبت با اطلاعات واقعی یک سهم می‌تواند عدم وجود بازار کارا را نشان دهد.
اثر سود تقسیمی: شواهد نشان می‌دهد که شرکت‌هایی با درصد سود تقسیمی بالاتر، نسبت به شرکت‌هایی با درصد سود تقسیمی کمتر، بازده بالاتری دارند.
اثر عرضه اولیه: بسیاری از شرکت‌ها ارزش سهام خود را در عرضه اولیه و انتشار سهام پایین‌تر اعلام می‌کنند تا ارزش سهام خود را به بازار بقبولانند؛ بنابراین سرمایه گذارانی که در روزهای ابتدایی پس از عرضه اولیه اقدام به خرید سهام آن شرکت می‌کنند، بازدهی بالاتری کسب می‌کنند.
مالی رفتاری را می‌توان در دو سطح مختلف بررسی کرد:
۱- مالی رفتاری کلان: در حوزه مالی رفتاری کلان، بازارهای مالی و ویژگی‌های آن‌ها تحت بررسی قرار می‌گیرد.
۲- مالی رفتاری خرد: مالی رفتاری خرد تمایلات یا سوگیری‌های سرمایه گذاران را در سطح فردی بررسی می‌کند.
رفتار سرمایه گذاران می‌تواند بر بازارهای مالی تأثیرگذار باشد. برخی از محققان معتقدند که کل بازار بر اساس ویژگی‌های شخصیتی افراد شکل می‌گیرد و حرکت می‌کند. شاید این موضوع کمی اغراق‌آمیز به نظر برسد؛ اما طبق شواهد گذشته می‌توان این نتیجه‌گیری را تا حدودی معتبر دانست. این شواهد نشان می‌دهد که اطلاعات شخصی، میزان تحصیلات، محیط و عوامل بسیار دیگری بر رفتار سرمایه گذاران تأثیر می‌گذارد. پس این رفتارها و تغییرات آن‌ها نیز می‌تواند دلیل انتخاب و تصمیم‌های سرمایه‌گذاران باشد. این جهت‌گیری‌ها در بازارهای مالی می‌تواند بر روند بازار و قیمت‌ها تأثیر بگذارد. در کنار این عوامل شاید بتوان موارد کلان جامعه را نیز بر تغییرات بازارها و نوسان قیمت‌ها تأثیرگذار دانست؛ بنابراین سرمایه گذاران نیاز دارند تا برای شناخت بهتر و عملکرد بهینه در بازارهای سرمایه این عوامل را در کنار هم در نظر بگیرند.
چگونه در بورس طلا بخریم؟ باور رایج اشتباهی که در میان مردم وجود دارد، این است که برای خرید طلا حتماً باید به‌صورت حضوری به صرافی‌ها یا طلافروش‌ها مراجعه کرد. قطعاً هم خرید و هم نگهداری طلا به این صورت ریسک‌های اجتناب‌ناپذیری دارد؛ درصورتی‌که با معامله طلا در بورس کالا ریسک‌های خرید و نگهداری طلا به حداقل می‌رسد.
۱- گواهی سپرده سکه طلا
۲- صندوق های کالایی با پشتوانه طلا
۳- شمش طلا از بازار فیزیکی
گواهی سپرده سکه (به‌اصطلاح قبض انبار) اوراقی است که خریدار آن هم می‌تواند بعد از خرید، سکه خود را از خزانه بانک مربوطه تحویل بگیرد و هم می‌تواند این اوراق را به‌صورت سهام نگه دارد و با افزایش قیمت آن نماد، گواهی سپرده سکه خود را بفروشد. هر نماد گواهی سپرده سکه یک تاریخ سررسید دارد. خریدار هم می‌تواند بعد از خرید سکه، آن را تحویل بگیرد و هم می‌تواند این اوراق را تا سررسید نگهداری کند. درصورتی‌که سررسید نماد سکه تمام شده باشد و دارنده این اوراق، گواهی سپرده سکه خود را نفروخته باشد، طبق قانون گواهی سپرده کالایی باید سکه های خود را تحویل بگیرد؛ اما معمولاً برای گواهی سپرده سکه نماد جدیدی تعریف میشود و این نماد به نماد بعدی با سررسید جدید انتقال می‌یابد.
نمادهای گواهی سپرده سکه که در حال حاضر معامله می‌شوند به شرح زیر است:
۱- سکه۰۰۱۲پ۰۱ سکه تمام بهار تحویل ۱روزه رفاه
۲- سکه۹۹۱۲پ۰۴ سکه تمام بهار تحویل۱روزه صادرات
۳- سکه۹۸۱۲-۰۳ سکه تمام بهار تحویل۱روزه سامان
۴- سکه۰۰۱۱پ۰۲ سکه تمام بهار تحویل ۱روزه ملت
با توجه به موارد بالا، ۴ رقم سمت راست به معنای تاریخ سررسید گواهی سپرده سکه، پ به معنای پیوسته بودن این معاملات و دو رقم سمت راست کد خزانه (انبار) پذیرش‌شده است.
برای مثال نماد سکه۰۰۱۱پ۰۲ به معنای سکه یک‌روزه بانک ملت که معاملات آن به‌صورت پیوسته انجام میشود و تاریخ سررسید آن برای برج ۱۱ (بهمن‌ماه) سال ۱۴۰۰ است. ذکر این نکته ضروری است که بازار گواهی سپرده کالایی به دلیل ماهیت کم ریسک بودن آن و اینکه این بازار ابزار مناسبی برای دودسته از خریداران است (سرمایه‌گذاران و استفاده‌کنندگان نهایی از این کالا) این بازار رشد خوبی را تاکنون تجربه کرده است.
شمش طلا نیز در حال ورود به بازار گواهی سپرده کالایی است که می‌تواند اتفاق مهمی برای این بازار باشد.
نکته: در جهت یکسان‌سازی قیمت نمادهای هر گروه کالایی گواهی سپرده، بورس کالا تصمیم گرفت در هرماه یک نماد هر گروه کالایی گواهی سپرده را به‌عنوان نقد شونده ترین نماد تعیین کند و معاملات در ماه بعد بر اساس قیمت پایانی آن نماد نقد شونده تعیین شود.
ساعت معامله گواهی سپرده سکه: گواهی سپرده سکه طلا از شنبه تا چهارشنبه از ساعت ۱۳ تا ۱۵:۳۰ معامله میشود.
حداقل خرید: برای خرید گواهی سپرده سکه لازم است که خریداران حداقل یک سکه یا ۱۰ سهم گواهی سپرده سکه را خرید کنند.
کد معاملاتی موردنیاز برای خرید: جهت خرید گواهی سپرده سکه، داشتن کد بورس سهام کافی است.
نوسانات قیمتی: نوسانات قیمتی بین بازه -۵ و +۵ است.
صندوق طلا نوعی از صندوق‌های کالایی قابل معامله در بورس است که بر روی گواهی سپرده طلا و اوراق مبتنی بر طلا سرمایه‌گذاری می‌کند. صندوق با پشتوانه طلا امکان پیروی از بازده قیمت سکه طلا را فراهم می‌آورد و واحدهای سرمایه گذاری آن در بورس کالای ایران قابل معامله است. فعالیت اصلی این صندوق های سرمایه گذاری در گواهی سپرده سکه طلا است که به‌عنوان دارایی اصلی صندوق در نظر گرفته میشود؛ بنابراین عملکرد صندوق، به عملکرد سکه طلا بستگی دارد. هرچند بخش عمده منابع صندوق صرف خرید گواهی سپرده سکه طلا میشود، ولی بخشی از منابع صندوق طلا در بازار مشتقه سکه طلای بورس کالا ازجمله قراردادهای اختیار معامله سکه طلا نیز سرمایه گذاری خواهد شد. شایان‌ذکر است که واحدهای این صندوق‌های سرمایه‌گذاری دامنه نوسان ندارند. سرمایه گذاری در این صندوق های سرمایه گذاری به‌نوبه خود دارای ریسک پایین‌تری نسبت به سکه طلا بوده و با حداقل ۱۰۰۰۰۰ تومان می‌توان در آن‌ها سرمایه گذاری کرد. جهت خرید صندوق کالایی، مشتریان باید اقدام به گرفتن کد سهامداری کنند.
| ترکیب دارایی‌های صندوق‌های سرمایه‌گذاری طلا | |
| گواهی سپرده سکه طلا | حداقل ۷۰% از کل دارایی صندوق |
| اوراق مشتقه سکه | حداکثر ۲۰% از کل دارایی صندوق |
| اوراق با درآمد ثابت گواهی سپرده و سپرده‌گذاری در بانک | حداکثر ۱۰% از کل دارایی صندوق |
یکی دیگر از روش‌های خرید طلا در بورس خرید شمش طلا در بازار فیزیکی بورس کالا است. در مقاله بازار فیزیکی بورس کالا چیست؟” به بازار فیزیکی و سازوکار و نحوه معامله در آن و نحوه ورود به آن برای عرضه‌کنندگان و خریداران اشاره شد. طلا در بازار فیزیکی بورس کالا زیرمجموعه بازار صنعتی به‌حساب می‌آید. همچنین شمش طلا در بازار فیزیکی در تالار طلا مورد معامله قرار می‌گیرد.
یکی از تالارهای بازار فیزیکی، تالار طلا است. شمش طلا زیرمجموعه بازار صنعتی بوده و تالار معامله این کالا مجزا است. برای خرید طلا در بورس کالا می‌بایست حداقل ۱ کیلوگرم و حداکثر ۵ کیلوگرم شمش خریداری نمایید. تمام اشخاصی که کد بورس کالا دارند، قادر به خرید شمش طلا در بازار فیزیکی بورس کالا هستند و هیچ‌گونه محدودیت و مجوز خاصی برای انجام این معاملات نیاز نیست.
برای خرید شمش طلا باید موارد زیر را طی کنیم:
۱- گرفتن کد بورس کالا: برای گرفتن کد بورس کالا ابتدا باید فرم‌های مربوط به اخذ کد بورس کالا را در یکی از کارگزاری‌های فعال در این حوزه تکمیل نمایید.
۲- درخواست خرید به کارگزار خود: به‌منظور خرید شمش طلا، در روز معامله لازم است با کارگزار خود (معامله‌گر) تماس گرفته و درخواست خرید خود ثبت نمایید. سپس کارگزار درخواست خرید شما را برای خریدار ارسال می‌کند.
۳- واریز ۱۰ درصد ارزش معامله به حساب وکالتی: تا پیش از ساعت ۱۲، خریدار می‌بایست ۱۰ درصد از ارزش معامله را به حساب وکالتی خود واریز کند تا کارگزار بتواند درخواست او را اصطلاحاً بلوک کند و به تالار ارسال نماید.
۴- خرید: خرید طلا در تالار طلا سازوکار مخصوص به خود را دارد. ازآنجا که عرضه‌کننده معمولاً قیمت را از قیمت بازار بالاتر اعلام می‌کند برای کشف قیمت طلا در روز معامله، پیش از شروع تالار، مذاکره‌ای بین خریدار و عرضه‌کننده برای قیمت طلا از طریق کارگزاران دو طرف صورت می‌گیرد. موضوع این مذاکره برای کشف قیمت طلا بوده که با توجه به اعلام هر روز قیمت طلا از طریق سایت tgju.org مبنای قیمت‌گذاری در تالار قرار می‌گیرد. از قیمت اعلامی این سایت ۹ درصد ارزش‌افزوده کسر خواهد شد و طرفین بر روی قیمت اعلامی سایت منهای ۹ درصد ارزش‌افزوده به توافق می‌رسند. به‌این‌ترتیب عرضه‌کننده در تالار نرخ خود را کاهش می‌دهد. بعد از خرید ۱۰ درصد واریزشده قبل از شروع تالار از حساب مشتری برداشته شده و به حساب کارگزار واریز میگردد. کارگزار طی اعلامیه خرید به مشتری ۹۰ درصد باقی‌مانده را اعلام می‌کند که مشتری سه روز کاری فرصت تسویه دارد. بعد از تسویه و ارسال ثبت به عرضه‌کننده که از طریق کارگزاران انجام میشود، حواله دریافت طلا برای خریدار ارسال میشود.
۱- حساب وکالتی: برای خرید از بازار فیزیکی بورس کالا نیاز به معرفی یک حساب از طرف مشتری به کارگزار است که به حساب کارگزار لینک شود. این حساب برای واریز ۱۰ درصد پیش‌پرداخت مشتری جهت خرید در بازار فیزیکی استفاده میگردد.
۲- تمام مراحل کار از زمان کدگیری و بلوک کردن حساب مشتری و ارسال به تالار و خرید و مذاکره و همچنین ارسال ثبت برای عرضه کننده و گرفتن حواله از طریق کارگزار انجام می‌گیرد.
۳- به دلیل اعلام قیمت هر روزه طلا و تغییر دائم آن لازم است که برای خرید طلا قبل از خرید، مذاکره‌ای بین خریدار و فروشنده صورت گیرد تا به یک قیمت واحد برای معامله برسند.
۴- ساعت معامله: تالار طلا هر روزی که عرضه صورت گیرد، از ساعت ۱۲:۳۰ شروع میشود.
۵- حداقل و حداکثر خرید: حداقل خرید شمش طلا یک کیلوگرم و حداکثر آن ۵ کیلوگرم است.
۶- فروشندگان طلا: سه عرضه‌کننده (فروشنده) شمش طلا را در این بازار عرضه می‌کنند:
تهیه و تولید مواد معدنی ایران
زر معدن اختران
گسترش معادن و صنایع معدنی طلای زرشوران
سرمایه گذاری در طلا یکی از راه‌های مطمئن برای سرمایه گذاری و پس انداز است. یکی دیگر از راه‌های سرمایه گذاری می‌توان به سرمایه گذاری در سهام اشاره کرد که با توجه به پر ریسک بودن شرایط هر کشور می‌توان به این نتیجه رسید که مناسب‌ترین روش سرمایه‌گذاری کدام است. پوشش ریسک نرخ ارز و بهره بردن از تغییرات قیمت طلای جهانی یکی دیگر از مزیتهای خرید طلا است که بورس کالا با طراحی ابزارهای و بازارهای مختلف این راه را برای سرمایه‌گذاران آسان‌تر کرده است.
درباره این سایت